Bingöl Üniversitesi; 5662 Sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 29 Mayıs 2007 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla kurulan 17 yeni üniversiteden biridir.
Kurulduğu yılda Rektörlüğe bağlı olarak yeni kurulan Fen - Edebiyat Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Fırat Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı iken adı ve bağlantısı değiştirilerek oluşturulan ve rektörlüğe bağlanan Ziraat Fakültesi, Sağlık Yüksekokulu, Meslek Yüksekokulu, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ile Rektörlüğe bağlı olarak kurulan Sosyal Bilimler Enstitüsü ile Fen Bilimleri Enstitüsünden oluşmuştur.
İlerleyen yıllarda fiziki altyapı, araştırma faaliyetleri, akademik ve idari personel sayısı ve niteliği bakımında gelişimini sürdüren Bingöl Üniversitesine bağlı olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile 2010 yılında Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, 2011 yılında İlahiyat Fakültesi, Yabancı Diller Yüksek Okulu ve Yaşayan Diller Enstitüsü, 2012 yılında Veteriner Fakültesi ve Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, 2013 yılında Sağlık Bilimleri Enstitüsü ve Diş Hekimliği Fakültesi, 2016 yılında Sağlık Yüksek Okulu kapatılarak Sağlık Bilimleri Fakültesi ve Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2019 yılında da Cumhurbaşkanı Kararı ile Kıraat İlmi Enstitüsü ile 2015 yılında Genç Meslek Yüksek Okulu ve 2016 yılında Solhan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu ve 2020 yılında ise Gıda, Tarım ve Hayvancılık Meslek Yüksek Okulu kurulmuştur.
Şu an itibariyle Üniversitede 8 fakülte, 2 yüksekokul, 5 enstitü, 6 meslek yüksekokulu, 21 araştırma merkezi ve 1 laboratuvar ile eğitim-öğretim-araştırma faaliyetleri sürdürülmekte, 82 ön lisans, 52 lisans, 40 yüksek lisans ve 12 doktora programı olmak üzere toplamda 186 program ve 15090 öğrenci bulunmaktadır.
Bingöl Üniversitesi’nin Bingöl merkez kampüste yer alan 1.172.739,26 m2’si açık, 198.449,33 m2’si kapalı olmak üzere toplam 1.371.288,59 m2 alanda eğitim öğretim faaliyetlerini sürdürdüğü Merkez Yerleşkesi’nde 24 saat boyunca öğrencilerin hizmetine açık modern bir kütüphane, ders dışında sportif faaliyetlerde bulunabilecekleri, Futbol ve basketbol alanlarının bulunduğu spor kompleksi ve kapalı spor salonu, sempozyum, panel, çalıştay, konser, sergi gibi bilimsel ve sanatsal etkinliklere ev sahipliği yapabilecek Kongre Merkezi yer almaktadır.
Bingöl-Erzurum yolunun 22. Km. üzerinde bulunan Bingöl Üniversitesi Uygulama Oteli ve Termal Tesisleri ziyaretçilere şifa kaynağı olmaktadır. Tesiste 36 yataklı otel, bay ve bayanlar için ayrı ayrı olmak üzere 2 adet 42 °C sıcaklıkta termal havuz, 2 adet vücut sıcaklığının altında havuz ve 2 adet termal havuz olmak üzere toplam 6 kapalı havuz bulunmaktadır. 2 Türk hamamı, 2 sauna, restoran, masaj ve dinlenme odalarından oluşan tesis, son derece modern bir görünüme sahiptir. Tesislere ait bütün sistemler, otomasyon programlı bilgisayarlar üzerinden kontrol edilmektedir. Ayrıca tesisler, Fizyoterapi ve Turizm ve Otelcilik Programında okuyan öğrenciler için uygulama alanı olarak kullanılmaktadır.
Üniversite 2017 ve 2018 yıllarında iki önemli alanda pilot üniversite seçilmiştir. 2017 yılında Kalkınma Bakanlığı tarafından finanse edilen ve Yüksek Öğretim Kurumu tarafından organize edilen “Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması” Projesi kapsamında Tarım ve Havza Bazlı Kalkınma alanında, 2018 yılında da Yükseköğretimde “Dijital Dönüşüm” çalışmaları kapsamında pilot üniversite seçilmiştir.